در ادامه نکات و معانی ابیات گفته خواهد شد:
بیت نخست:
سوختن دل کنایه از رنج بردن و سختی کشیدن، همچنین میتوان به معنای شکستگی دل هم گرفت.
نیاز: نیایش، اظهار احتیاج، دعا.
معنا: ای دل رنج و سختی را تحمل کن و شکسته باش که همین دل شکستگی گرهگشا و کارساز تو خواهد بود، و راز نیاز نیمشبی صدها بلا و گرفتاری را از تو دور خواهد کرد.
بیت دوم:
عتاب: خشم و ملامت آمیخته با ناز.
کرشمه: ناز و غمزه.
پری چهره: زیبارو.
معنا: خشم و ملامت آمیخته با ناز معشوق را عاشقانه تحمل کن، زیرا یک نگاه عاشقانه از جانب معشوق جبران صدها جور و جفا را خواهد کرد.
بیت سوم:
ملک: عالم ماده، عالم شهادت.
ملکوت: عالم غیب، عالم الهی.
حجاب: پرده.
جام جهان نما: جام جمشید، دل عارف
معنا: هرکس خدمتگزار جام جهان نما باشد تمام حجابها _ از عالم ماده تا عالم الهی _ برای او برداشته خواهد شد و اسرار الهی را مشاهده خواهد کرد.
بیت چهارم:
طبیب عشق: اضافه تشبیهی، عشق به طبیبی تشبیه شده است که کار او درمان کردن است.
مسیحا دم: آنکسکه نفسی شفا بخش همچون حضرت عیسی دارد.
مشفق: دلسوز.
معنا: عشق، طبیبی است که هم دلسوز است و هم نفسش شفابخش، اما وقتی هیچگونه درد و نیازی در تو نمیبیند چگونه تو را درمان کند.
بیت پنجم:
کار به خدا انداختن: کار را به خدا سپردن و واگذار کردن.
مدعی: ادعا کننده، کسی که تنها لاف میزند.
معنا: تو کارها را به خدا واگذار کن و دلت خوش باشد؛ چرا که اگر مدعی لاف زن به تو رحم نکند، خداوند قطعا رحیم و مهربان است.
بیت ششم:
بخت خفته: بخت و اقبال نامساعد.
بود که: امید است که.
بیدار: ایهام دارد: شب زنده دار و دل زنده.
فاتحه صبح: هنگام دمیدن صبح.
معنا: از بخت و اقبال نامساعد آزردهام، امید است که انسان بیدار دل شب زنده داری در هنگام صبح دعایی در حق من بکند.
بیت هفتم:
بو: ایهام تناسب؛ معنای اول: نشان و اثر، معنای دوم: رایحه.
معنا: حافظ در غم دوری معشوق سوخت و هیچگونه نشانی از معشوق پیدا نکرد، شاید باد صبا او را به این بخت و اقبال( بوییدن عطر دلاویز معشوق) برساند.
1 دیدگاه روشن دلا بسوز که سوز تو کارها بکند
سلام. بسیار کار پسندیده و عالی است.ازحسن توجه جنابعالی بسیار خوشوقت شدم. به نظر اینجانب بهتر باشد در اخر هر شعری یک لینک خواننده مخصوصا خسرو اواز ایران اضافه شود.با تشکر