بیت نخست:
معنای بیت نخست:
کسی هشیار و خردمند است که بتواند از عشق دوری گزیند، اما این سرشتی که من دارم با عقل سر سازگاری ندارد.
نکات و آرایهها:
تضاد: عشق و عقل.
طبع: سرشت.
تضاد: بپرهیزد، نیامیزد.
بیت دوم:
معنای بیت دوم:
انسانی که دلی آراستهی معنی داشته باشد، و به حقیقت رسیده باشد، اگر صاحب هر دو عالم نیز گردد، باز آن را نثار معشوق میکند.
نکات و آرایهها:
معنی: حقیقت.
یکی: معشوق.
در پای کسی ریختن: فدا و نثار کسی کردن.
بیت سوم:
معنای بیت سوم:
اگر بلا و رنج چونان سیلی جاری گردد، انسان شوریده نخواهد ترسید، و اگر بلا همچون تیر از آسمان ببارد، انسان دیوانه فرار نمیکند.
نکات و آرایهها:
اضافه تشبیهی: سیل عِقاب.
اضافه تشبیهی: تیر بلا.
تضاد: شورید، اندیشیدن.
تضاد: دیوانه، پرهیز.
بیت چهارم:
معنای بیت چهارم:
عشق تو همچون بیابانی است که تنها من در آن سرگشته نیستم، عشق و علاقه به لب شیرین تو، چه شورها و غوغاهایی به پا کرده است.
نکات و آرایهها:
بادیه: بیابان.
سودا: عشق.
اضافه تشبیهی: بادیه سودا.
شور: ایهام تضاد ؛ ۱. غوغا ، ۲. مزه شیرین.
تضاد: تنها من، بس.
بیت پنجم:
معنای بیت پنجم:
وقتی بخت و اقبال مساعد نیست، چه هنر و چارهای بیندیشم، که از وصالت بهرهمند شوم! انسان فقیر و تهیدست، خوار و بیمقدار است، هر چند کوشش کند.
نکات و آرایهها:
فن: هنر.
بیمایه: فقیر، تهیدست.
زبون: خوار و بیمقدار.
بیت ششم:
معنای بیت ششم:
اگر مرا به پیش خود بخوانی، لطف و بخشش کردهای، و اگر مرا از نزد خود برانی عدالت نسبت به من روا داشتهای، اما اگر کسی پس از نهی تو، برود و بگریزد، قدر تو را نشناخته است.
نکات و آرایهها:
فضل: کرم، بخشش.
خواندن: دعوت کردن.
زجر: راندن، دور کردن، نهی کردن.
بیت هفتم:
معنای بیت هفتم:
از وقتی عاشق و شیفتهی تو شدهام، تمام درها را به روی خود بستهام و کسی را بخودم راه نمیدهم، حقیقت این است جایی که تو حضور یابی چه شور و غوغاهایی که به پا نمیشود.
نکات و آرایهها:
پیوستن دل به کسی: عاشق شدن.
راه همه در بستم: در را به روی همه بستم.
تضاد: نشتن و برخاستن.
بیت هشتم:
معنای بیت هشتم:
سعدی هرگز نگاهش را از تو برنمیدارد، حتی اگر چهرهی خود را از سعدی برگردانی، من باز به تو پناه خوام آورد و به دامنت خواهم آویخت.
نکات و آرایهها:
کوته کردن نظر: نگاه مختصر و کوتاه.
روی برگرداندن: پشت کردن، اعراض کزدن.
در دامن آویختن: پناه بردن.
2 دیدگاه روشن هشیار کسی باید کز عشق بپرهیزد
سلام وارادت امروز با سایت بسیاروزین وارزشمند شما آشناشده وبهره مندشدم خیلی عالی
سلام ممنون از لطف شما