شراب تلخ می خواهم که مردافکن بود زورش

بیت نخست:

معنای بیت نخست:

شراب تلخی می‌خواهم که قدرت مستی آن به حدی باشد که هر مردی را به زمین بیندازد، تا برای  لحظه‌­ای هم که شده از دنیا و غوغاهای آن آسوده خاطر گردم.

بیت دوم:

معنای بیت دوم:

روزگار همچون سفره‌ای است که تنها انسان­های پست را پرورش می‌­دهد و هیچگونه شهد و عسل آسایشی در این سفره پیدا نمی‌شود، بنابراین ای دل دهان خود را از تمام محتویات این سفره که جز تلخی و شوری چیزی در آن نیست بشوی و خود را برکنار بدار.

نکات و معانی:

سماط: سفره.

دهر: روزگار.

اضافه تشبیهی: سماط دهر.

دون: پست.

اضافه تشبیهی: شهد آسایش.

مذاق: ذائقه، مجاز از دهان.

بیت سوم:

معنای بیت سوم:

شراب را بیاور چرا که هرگز نمی‌توان از مکر و خدعه آسمان _که از طرفی نشاط و بازی ستاره زهره چنگ‌نواز است و از طرفی ستاره مریخ جنگ طلب است_  خود را در امان دانست.

نکات و معانی:

لعب: بازی.

زهره: سیاره زهره که در ادبیات نماد عیش و طرب است و از طرفی خُنیاگر فلک است.

مریخ: سیاره مریخ در ادبیات نماد جنگجویی، دلاوری و سلحشوری است.

بیت چهارم:

معنای بیت چهارم:

اگر تو نیز همچون بهرام کمندی برای جمع‌کردن و اندوختن داری، آن را بینداز و جام شرابی بردار؛ چرا که من تمام این دنیا را که همچون صحرایی است درنوردیده‌ام و هیچگونه نشانی نه از بهرام و نه حتی از جایگاه گورش دیده‌ام.

نکات و معانی:

بهرامی: منسوب به بهرام پنجم، پانزدهمین پادشاه ساسانی و پسر و جانشین یزدگرد اول؛ بر طبق روایات تاریخی عاشق شکار گورخر بوده و به همین جهت به بهرام گور ملقب گردیده است.

ایهام: گور: ۱.مقبره،۲. گورخر.

بیت پنجم:

معنای بیت پنجم:

به پیش من بیا تا در شراب صاف و زلال، راز و اسرار روزگار را برای تو بیان کنم، البته به شرطی که آن راز را به انسان‌های بی‌سلیقه و نابینا نگویی.

نکات و معانی:

می صافی: شراب ناب و زلال، شراب بی‌غش.

بیت ششم:

معنای بیت ششم:

اینکه آدمی به انسان‌های فقیر و تهیدست توجه و نظری کند، خلاف بزرگی و سروری نیست، حضرت سلیمان که دارای چنان شکوه و عظمت بود به موری نیز توجه و عنایت داشت.

نکات و معانی:

نظر: عنایت، توجه.

منافی: نفی کننده.

درویش: در اینجا به معنی تهیدست.

تلمیح به داستان برخورد سلیمان با مور در قرآن.

حَتَّىٰ إِذَا أَتَوْا عَلَىٰ وَادِ النَّمْلِ قَالَتْ نَمْلَهٌ یَا أَیُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَسَاکِنَکُمْ لَا یَحْطِمَنَّکُمْ سُلَیْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لَا یَشْعُرُونَ

بیت هفتم:

معنای بیت هفتم:

کمان ابروی معشوق از حافظ سرپیچی نمی‌کند و خلاف میل او رفتار نمی‌کند، اما به بازوی ناتوان حافظ که توان کشیدن آن کمان را ندارد خنده می‌زند و او را مسخره می‌کند.

نکات و معانی:

اضافه تشبیهی: کمان ابرو.