بیت نخست:
معنای بیت نخست:
ای ساربان آهسته‌‌تر گام بردار، چرا که محبوب و معشوقم _که آرامش جانم به وجود او بسته است _ همراه کاروان است، و دلی را که تا پیش از این با خود داشتم و مالکش بودم، هم اینک همراه معشوقم میرود.
نکات و معانی:
ایهام تناسب: “آرام” معنای اول: آرامش، معنای دوم: آرام.
تضاد: تضاد در معنای “دل با خود داشتن” و “دلستان”.
بیت دوم:
معنای بیت دوم:
من از او دور مانده‌ام و به همین خاطر بیچاره و دردمند گشته‌ام، درد دوری از او مثل این است که نیشی در استخوانم ( دور از جان او) فرو میرود.
نکات و معانی:
مهجور: دور افتاده.
نیش در استخوان رفتن: کنایه از درد و رنج فراوان.
ایهام: “دور از او” هم معنای دور بودن و در فراق بودن می‌دهد و هم معنای دور از جان او.
بیت سوم:
معنای بیت سوم:
به خود گفتم که با حیله و نیرنگ زخم و درد درونی خود را که حاصل جدایی و فراق از معشوق است را پنهان کنم، اما امکان این کار وجود ندارد چرا که خون دلم بر درگاه خانه‌ام روان شده است.
نکات و معانی:
فسون: مکر، حیله.
ریش: زخم.
آستان: درگاه.
نکته: نکته جالب توجه در این بیت مبالغه سعدی در روان شدن خون دلش بر آستان و درگاه خانه است.
بیت چهارم:
معنای بیت چهارم:
ای ساروان محمل و کجاوه را نگه دار ( اندکی صبور باش) و با اهل کاروان با تندی و خشونت برخورد مکن، زیرا از شدت عشق و علاقه‌ای که به معشوق خوش‌اندامم دارم، رفتن و حرکت شما مثل این می‌ماند که جان و روان من نیز میرود و از من جدا میشود.
نکات و معانی:
محمل: کجاوه، هودج.
سرو روان: استعاره از معشوق.
جناس: روان، سرو روان: سرو رونده (استعاره از معشوق)، روان دوم: جان.
قافیه درونی: ساروان، کاروان، روان.
بیت پنجم:
معنای بیت پنجم:
معشوق من با ناز و تکبر از من دور میشود و من تلخی تنهایی که همچون زهر کشنده است را تجربه میکنم، از این پس به دنبال هیچ نشانه‌ای از هستی من نباشید چرا که با رفتن او تمام نشانه‌های دل من نیز رفت.
نکات و معانی:
دامن‌کشان: کنایه از راه رفتن همراه با ناز و تبختر.
اضافه تشبیهی: زهر تنهایی.
تکرار: نشان.
قافیه درونی: دامن‌کشان، چشان، نشان.
بیت ششم:
معنای بیت ششم:
یار مغرور و سرکشم از من برگشت و زندگی ناخوشی برای من رها ساخت، هم‌اینک همچون آتشدانی پر از آتشم که دود از سرم بلند میشود.
نکات و معانی:
سرکش: مغرور و عصیانگر.
مجمر: آتشدان.
دُخان: دود.
قافیه درونی: سرکشم، ناخوشم، آتشم.
بیت هفتم:
معنای بیت هفتم:
با وجود این همه ظلمی که به من کرده است و با این که می‌دانم نسبت به عهد و پیمانی که من بسته است بی‌وفاست، اما هنوز یاد او را یا در سینه خود دارم یا بر زبانم جاری است.
نکات و معانی:
قافیه درونی: بیداد او، بی‌بنیاد او، یاد او.
بیت هشتم:
معنای بیت هشتم:
ای معشوق نازنینم برگرد و بر چشم من قدم بگذار؛ چرا که به سبب دوری از تو فریاد و ناله‌هایم از زمین به آسمان رسیده است.
نکات و معانی:
قافیه درونی: نشین، نازنین، زمین.
بیت نهم:
معنای بیت نهم:
از شب تا هنگام سحر نمیتوانم بخوابم و نصیحت هیچ‌کسی را هم نمی‌شنوم؛ البته در رفتن راه عشق، هیگونه اختیار و آزادی ندارم بلکه کاملا بی‌اختیار و تسلیم هستم.
نکات و معانی:
غنودن: خوابیدن.
قاصد: از روی قصد و آگاهانه.
عنان از کف رفتن: کنایه از عدم اختیار.
قافیه درونی: می‌نغنوم، می‌نشنوم، می‌روم.
بیت دهم:
معنای بیت دهم:
به خودم گفتم چنان خواهم گریست تا شتر همانند خر در گل گیر کند و عاجز شود و کاروان از حرکت باز ایستد، اما این کار را نیز نمیتوانم انجام دهم چرا که برای گریستن باید دلی داشت در حالیکه دل من نیز همراه کاروان رفته است.
نکات و معانی:
اِبل: شتر.
فرو ماندن خر در گل: کنایه از عاجز و ناتوان شدن.
قافیه درونی: اِبل، گِل و دِل.
بیت یازدهم:
معنای بیت یازدهم:
اگر چه صبور بودن در راه وصال و یا روی برگرداندن از معشوق کار من نیست، اما چه کنم که مشکل من اینگونه به سامان میرسد.
نکات و معانی:
قافیه درونی: یار من، دلدار من، کار من.
تکرار: کار.
کار از آن رفتن: کنایه از به سامان شدن کار.
بیت دوازدهم:
معنای بیت دوازدهم:
در توصیف و شرح لحظه‌ی مرگ و لحظه‌ی جدا شدن جان از بدن هر کس به نحوی سخن می‌گوید، اما من با چشم خود دیدم که چگونه جانم (معشوقم) از بدنم جدا گردید.
نکات و معانی:
جناس تام: جان، معنای اول جان و روح معنای دوم استعاره از معشوق.
قافیه درونی: بدن، سخن، خویشتن.
بیت سیزدهم:
معنای بیت سیزدهم:
(معشوق): ای سعدی بی‌وفا، سزاوار نبود که از دست ما ناله و فریاد سر دهی و شکوه کنی! (سعدی) : دیگر تاب و تحمل جور جفای تو را ندارم، چه کنم! کارم با فریاد و شکوه کردن به سامان میرسد.
نکات و معانی:
نکته: مصراع اول حرف و کلام معشوق سعدی است و مصراع دوم پاسخ سعدی به آن.
قافیه درونی: ما، بی‌وفا، جفا.
28 دیدگاه روشن ای ساربان آهسته رو کآرام جانم می رود
ممنونم از معنا و تفسیر غزل زیبای سعدی.
فوق العاده بود
خیلی تحت تاثیر قرار گرفتم
سخن شعر،من رو به یاد نوای ساز نی می‌اندازه
خسته نباشید
سپاسگزارم
واقعا ممنونم بخاطر معنی شعر وکلمات… عالی بود
ممنون از شما
بسیار زیبا معنی کرده اید و نکات ادبی آن را اشاره فرموده اید که باعث می شود درک معنی و ظرافت شعر بیشتر مشخص شود بسیار سپاسگزارم
عالی بود
پیج اینستا ندارید؟
سلام آره بالای سایت هست
بسیار از شما متشکرم. عالی و کامل بود
درود بر شما سپاسگزارم
بسیار ساده و روان و مفید. احسنت
خدا دا شاکرم ک در این مرز و بوم هنوز لویی از فرهنگ غنی فارسی ب مشام میرسد
این کار شما جز جهاد نیست
ممنونم ازتون
لطفا ادامه دار باشد
بسیار لذت بردم و خرسند شدم
ایا شبکه تلگرامی ندارید استاد یا گروه واتس اپ؟
استاد لطفا ب بنده پیامی ارسال بفرمایید
09132119166
عالی بود استاد یاد آهنگ ای کاروان محسن نامجو افتادم
خواهش میکنم
عالی بود
عالی
خیلی ممنون. به نظر شما اگر بخواهیم موضوع شعر رو در یک یا دوکلمه توصیف کنیم، چه عنوانی مناسب هست? عشق نافرجام، ناامیدی، درد، تنهایی یا چیز دیگری?
ممنون میشم اگر جواب بدین.
عالی بود
سپاسگزارم 🙏🏻لذت بردم اول از شعر و دوم معنی و تفسیر
ممنون از لطفتون
بسیار عالی دکتر جان
بسیار عالی ممنون
سلام. عالی بود ممنون از شما
تو چنین خوب چرایی
چقدر خوب و عالی معنا کردید استاد
سپاسگزارم
سپاسگزارم، بسیار عالی
این شعر ای ساربان باآوای دل انگیز و صدای بی بدیل استاد اکبر گلپایگانی در دستگاه سه گاه با سبک خاص استاد غوغا کرده است