از خون دل نوشتم نزدیک دوست نامه

جالب است بدانید حافظ در سرودن این غزل به استقبال غزل سنایی با مطلع زیر رفته است:

بیت نخست:

اِنی رَأیتُ دَهراً مِن هِجرِکَ القِیامَه: همانا روزگار را در دوری و فراق تو همانند قیامت دیدم.

معنای بیت نخست:

با خون دل خویش برای معشوق نامه‌ای بدین مضمون نوشتم: همانا در دوری از تو روزگار برای من همچون قیامت شده است.

بیت دوم:

فراق: دوری.

لَیسَت دُمُـوعُ عَینِی هذَا لَنا العَلامَه: این‌ها اشک‌های چشمانم نیست، بلکه نشان و علامتی است برای ما.

معنای بیت دوم:

به خاطر دوری از معشوق صدها نشان در چشمان خویش دارم؛ این­ اشک‌های چشمانم نیست، بلکه نشان و علامتی است از عشق ما.

بیت سوم:

از وی نبود سودم: هیچ فایده و بهره‌ای برای من نداشت.

مَن جَرَّبَ المُجَرَب حَلَّت بِهِ النَّدامَه: هر کس آزموده را بیازماید، دچار پشمانی خواهد شد.

معنای بیت سوم:

هر چقدر او را امتحان کردم، هیچ فایده و بهره‌ای برای من نداشت؛ آری، هر کس آزموده‌ای را بیازماید دچار پشیمانی و ندامت خواهد شد.

بیت چهارم:

فِی بُعدِهَا عَذابٌ، فِی قّربِهَا السَّلامَه: در دوری و فراقش عذاب و سختی است، در نزدیکی و وصالش سلامت و عافیت.

معنای بیت چهارم:

از طبیبی احوال یار را جویا شدم (که آیا نزدیکی و یا دوری از معشوق برای من خوب است یا نه؟) پاسخ داد: در دوری و فراقش عذاب و سختی است، در نزدیکی و وصالش سلامت و عافیت.

بیت پنجم:

ملامت: سرزنش.

جناس: گَر، گِرد، گَردم.

وَ اللهِ مـا رَأیـنـا حُـبـّاً بِـلا مَـلامَه: سوگند به خدا هیچ عشقی بدون سرزنش، ندیدم.

معنای بیت پنجم:

به خودم می‌گفتم اگر در اطراف معشوق بگردم مورد سرزنش و ملامت قرار می‌گیرم؛ به خدا سوگند هیچ عشقی را بدون سرزنش و ملامت ندیدم.

بیت ششم:

جناس: جام و جان.

حتّـی یَذُوقَ مِنـهُ کَأساً مِنَ الکَرامَه: تا اینکه از آن جام، باده­ای از بزرگواری و کرامت بنوشد.

معنای بیت ششم:

حافظ وقتی طالب و خواستار شد، حاضر شد که در بهای گرفتن جامی، جان شیرین خود را فدا کند، تا اینکه از آن جام، باده‌ای از عشق و کرامت بنوشد.