بیت نخست:
معنای بیت نخست:
معشوق در حالی که موهایش آشفته، بر چهره‌اش عرق نشسته، تبسمی بر لب داشت و مست بود، همچنین در حالی که پیرهنش چاک خورده، مشغول غزل خوانی بود و ظرف شرابی در دست داشت…
نکات و آرایه ها:
خَوی : عرق.
پیرهن چاک: یقه چاک و باز.
صراحی: ظرف شراب.
بیت دوم:
معنای بیت دوم:
با چشمانی پرعتاب و لبی پر از افسوس، دیشب در نیمه‌های شب بر بستر من آمد و نشست.
نکات و آرایه ها:
نرگس: استعاره از چشم.
عربده جوی: ستیزه جوی.
افسوس: ریشخند و تمسخر.
بیت سوم:
معنای بیت سوم:
سرش را کنار گوش من آورد و با صدایی نرم و خوش‌آهنگ گفت: ای عاشق دیرینه‌ی من! خواب هستی؟
نکات و آرایه ها:
آواز حزین: آواز نرم و خوش. نام گوشه‌ای از دستگاه اصفهان.
بیت چهارم:
معنای بیت چهارم:
انسان عاشقی که هنگام سحر چنین شرابی به او بدهند، اگر بعد از آن باده‌پرست نشود، حقیقتا منکر عشق است و لاف‌زنی بیش نیست.
نکات و آرایه ها:
باده شبگیر: باده سحری، صبوح.
کافر عشق: منکر عشق.
بیت پنجم:
معنای بیت پنجم:
ای زاهد برو و انسان‌های سرمست و سیه مستِ باده‌ی عشق را سرزنش نکن؛ (و بدان که) در روز ازل هدیه‌ای غیر از این (شرابِ سرمستی) به ما نداده‌اند.
نکات و آرایه ها:
دُرد کش: باده نوشان قهار، آنکه شراب را تا ته می‌نوشد، سیاه مست.
خرده گرفتن: سرزنش کردن.
تحفه: هدیه.
روز الست: روز ازل، روزی که خداوند از انسان پیمان بندگی گرفت. آیه ۱۷۲ سوره اعراف.
بیت ششم:
معنای بیت ششم:
هر چه ساقی ازلی برای ما ریخت ما نوش جان کردیم حال چه می‌خواهد شراب بهشتی باشد چه شراب مستی بخش.
نکات و آرایه ها:
خمر: شراب.
خمر بهشت: اشاره است به آیه ۲۱ سوره انسان: وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا
بیت هفتم:
معنای بیت هفتم:
ریزش و درخشش جام شراب اگر همراه با زلف پر پیچ و تاب معشوق باشد، چه بسیار توبه‌هایی همچون توبه‌ی حافظ را خواهد شکست.
نکات و آرایه ها:
خنده جام می: صدای ریزش و درخشش شراب در جام.
زلف گره‌گیر: زلف پر پیچ و تاب.
5 دیدگاه روشن زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست
بسیار زیبا معنی کرده اید از اینکه آرایه های ادبی آن را ذکر میفرمائید سپاسگزارم باعث می شود درک ما از زیبایی شعر بیشتر شود
بسیار مرتب و مفید …اگر به دل نمیگیرید عکس فانوس در شب ، مناسب نیست
ممنون
عالی است ممنون
خیلی قشنگ و نغز و زیبا تفسیر کرده اید و در آخر هم اگر به مفهوم کلیی شعر طی چند سطر می پرداختید حق مطلب کاملا ادا می شد.
اما این قسمت غزل که ” آنچه او ریخت به پیمانه ی ما، نوشیدیم” درست است یا به پیمانه، ما نوشیدیم؟
سلام بسیار سپاسگزارم، به نظر بنده خوانش اول درست است چرا که در خوانش دوم شعر دچار شکست وزنی می شود.