بیت نخست:
معنای بیت نخست:
معشوق در حالی که موهایش آشفته، بر چهره‌اش عرق نشسته، تبسمی بر لب داشت و مست بود، همچنین در حالی که پیرهنش چاک خورده، مشغول غزل خوانی بود و ظرف شرابی در دست داشت…
نکات و آرایه ها:
خَوی : عرق.
پیرهن چاک: یقه چاک و باز.
صراحی: ظرف شراب.
بیت دوم:
معنای بیت دوم:
با چشمانی پرعتاب و لبی پر از افسوس، دیشب در نیمه‌های شب بر بستر من آمد و نشست.
نکات و آرایه ها:
نرگس: استعاره از چشم.
عربده جوی: ستیزه جوی.
افسوس: ریشخند و تمسخر.
بیت سوم:
معنای بیت سوم:
سرش را کنار گوش من آورد و با صدایی نرم و خوش‌آهنگ گفت: ای عاشق دیرینه‌ی من! خواب هستی؟
نکات و آرایه ها:
آواز حزین: آواز نرم و خوش. نام گوشه‌ای از دستگاه اصفهان.
بیت چهارم:
معنای بیت چهارم:
انسان عاشقی که هنگام سحر چنین شرابی به او بدهند، اگر بعد از آن باده‌پرست نشود، حقیقتا منکر عشق است و لاف‌زنی بیش نیست.
نکات و آرایه ها:
باده شبگیر: باده سحری، صبوح.
کافر عشق: منکر عشق.
بیت پنجم:
معنای بیت پنجم:
ای زاهد برو و انسان‌های سرمست و سیه مستِ باده‌ی عشق را سرزنش نکن؛ (و بدان که) در روز ازل هدیه‌ای غیر از این (شرابِ سرمستی) به ما نداده‌اند.
نکات و آرایه ها:
دُرد کش: باده نوشان قهار، آنکه شراب را تا ته می‌نوشد، سیاه مست.
خرده گرفتن: سرزنش کردن.
تحفه: هدیه.
روز الست: روز ازل، روزی که خداوند از انسان پیمان بندگی گرفت. آیه ۱۷۲ سوره اعراف.
بیت ششم:
معنای بیت ششم:
هر چه ساقی ازلی برای ما ریخت ما نوش جان کردیم حال چه می‌خواهد شراب بهشتی باشد چه شراب مستی بخش.
نکات و آرایه ها:
خمر: شراب.
خمر بهشت: اشاره است به آیه ۲۱ سوره انسان: وَسَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا
بیت هفتم:
معنای بیت هفتم:
ریزش و درخشش جام شراب اگر همراه با زلف پر پیچ و تاب معشوق باشد، چه بسیار توبه‌هایی همچون توبه‌ی حافظ را خواهد شکست.
نکات و آرایه ها:
خنده جام می: صدای ریزش و درخشش شراب در جام.
زلف گره‌گیر: زلف پر پیچ و تاب.
8 دیدگاه روشن زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست
بسیار زیبا معنی کرده اید از اینکه آرایه های ادبی آن را ذکر میفرمائید سپاسگزارم باعث می شود درک ما از زیبایی شعر بیشتر شود
بسیار مرتب و مفید …اگر به دل نمیگیرید عکس فانوس در شب ، مناسب نیست
ممنون
عالی است ممنون
خیلی قشنگ و نغز و زیبا تفسیر کرده اید و در آخر هم اگر به مفهوم کلیی شعر طی چند سطر می پرداختید حق مطلب کاملا ادا می شد.
اما این قسمت غزل که ” آنچه او ریخت به پیمانه ی ما، نوشیدیم” درست است یا به پیمانه، ما نوشیدیم؟
سلام بسیار سپاسگزارم، به نظر بنده خوانش اول درست است چرا که در خوانش دوم شعر دچار شکست وزنی می شود.
بهرام تهرانی
استاد بسیار نغز و شیوا تفسیر کرده اید بخصوص که از آیات قرآن کریم هم مصداق آوردید پایدار و مستدام باشید.
سپاسگزارم
آیا حافظ داره خوابش رو تعریف میکنه؟